Slim Samenleven: buren helpen elkaar in voorzorgcirkels

Als je vroeger iets mankeerde, schoot de buurt vaak te hulp. Je stond er niet alleen voor en hielp elkaar met raad en daad – ‘nabuurschap’ noemde men dat. Door de snelle ontwikkelingen na de Tweede Wereldoorlog zijn we dat ‘omkijken naar elkaar’ echter kwijtgeraakt. Terwijl de behoefte flink is toegenomen. Psycholoog Henk Geene (71) pleit daarom voor voorzorgcirkels: netwerken van buren die elkaar ondersteunen. Tijdens de Slim Samenleven Dagen, op zaterdag 1o mei, legt hij er in een interactieve sessie alles over uit.

“Het is eigenlijk heel simpel”, aldus Henk. “Er is een enorme vergrijzing gaande. En er zijn nu al te weinig mensen in de zorg. Dan zul je dus als maatschappij, als volk, moeten bijspringen.” Dat besef ontstond toen Henk onderzocht welke behoeften er leven onder ouderen én hoe zij het zelf denken te regelen als professionele hulp nog maar mondjesmaat beschikbaar is. “Daar kwamen enorm veel reacties op. En vrijwel iedereen zei: ik zou dichtbij hulp zoeken, in mijn straat of wijk, het eigen dorp. Toen dacht ik: dan moeten we een soort buurtcirkel ontwikkelen.”

Wat is een voorzorgcirkel?

Samen met welzijns- en zorgorganisaties, woningcoöperaties en gemeenten werkte Henk zijn concept uit, aanvankelijk in en om Cuijk maar al snel door heel Nederland. Henk: “Ik heb toen ook het boek Voorzorgcirkels als antwoord op Vergrijzing samengesteld, waarmee je heel praktisch zelf een voorzorgcirkel kunt opzetten.” Want wat is zo’n voorzorgcirkel dan precies? “Een voorzorgcirkel is een netwerk van zo’n tien tot vijftien ouderen in een buurt, die elkaar op verschillende manieren ondersteunen. Ze spreken met elkaar af dat ze voor elkaar klaarstaan en hoe ze elkaar kunnen helpen. Dit doen ze vrijwillig, maar met een serieuze inzet”, legt Henk uit. “Het gaat dus niet om professionele zorg, maar om ‘omkijken naar elkaar’: voor elkaar zorgen, ondersteuning, hulp, gezelligheid, het tegengaan van eenzaamheid. Ieder mens kan zo, op zijn of haar eigen manier, iets wezenlijks voor een ander betekenen.”

Positieve reactie

Zo’n netwerk opbouwen gaat eigenlijk heel makkelijk, heeft Henk ervaren. “Iedere actieve burger met een beetje gevoel voor zorg kan met de buren van drie deuren verderop een praatje maken. Over de overbelaste thuiszorg bijvoorbeeld. En dan zeggen: zullen wij samen eens kijken of we elkaar hier in de straat wat hulp, steun en zekerheid kunnen geven? Iets regelen zodat we er voor elkaar zijn, in goede en slechte tijden? En je zult zien dat je vrijwel altijd een positieve reactie krijgt. Want wat is er nou mooier dan wat vaker met elkaar samen zijn?”